توجه به شهر آرایی

نشانه ها در فضای شهری نقش مهمی در تربیت سلیقه شهروندان و جهت دهی مسائل روانی، برعهده دارند.
شهروندان در پایان یک روز سخت کاری نیاز به آرامش درونی دارند که این نیاز باید از طریق فضای نشانه ای شهر به آنها منتقل شود: رنگ، فرم و سایر عناصر بصری.
مناسبت ها یکی از مقاطعی هستند که شهر در وضعیت استثنائی به سر می برد. حرکت به سمت وضعیت استثنائی و گریز از روزمرگی با تحرک و رهایی همراه است و این وضعیت می تواند مجرایی باشد برای مدیریت فضای بصری شهر در فرمی زیبا. کارناوال و جشن در هر جامعه و فرهنگی به نوعی باعث آرامش درونی افراد از طریق درگیری با نشانه ها و ساختار اجرایی می شوند.
آئین ها و مناسبت ها در جامعه ما هویت ساز و دارای جایگاه عمیق درونی اند که با ناخودآگاه ما عجین هستند. فرم، حرکتی است که از بیرون به درون اثر می رسد و شکل درست به ساختار هوشمند میرسد. آرایش شهر و رسیدن به فرم صحیح در مناسبت ها قطعا در آرامش روحی و روانی شهروندان تاثیر به سزایی خواهد داشت.
تحلیل آرایش شهری بر اساس علم نشانه شناسی ما را به درکی صحیح از اجزای فرم های مناسبتی با حداقل خطا در نتیجه می رساند.
نشانه های نمایه ای از شمایل ها منتزع می شوند و دارای پیچیدگی بیشتری نسبت به شمایل ها هستند. تفسیر آنها نیازمند تأمل، درنگ و اندکی تفکر است. این دسته از نشانه ها با توجه به ساختار دهلیز مانندی که دارند به محض کشف پیام توسط مخاطب، جریان انتقال معنی آنها به سرعت فعال و تبدیل به جزئی از یک نظام زبانی در ناخودآگاه شهروند می شود. ارجاعات درون متنی و برون متنی این نشانه ها در تجربه های سایر ملل تبدیل به نشانه های هویتی آنها شده است. پوسترهای گرافیکی، نقاشی دیواری و . نظام یافته نشانه های شمایلی هستند. در سال های اخیر تجربه هایی از جنس نشانه های شمایلی برای آرایش مناسبتی شهر کار شده است. حال در این مرحله باید این نشانه ها را وارد زندگی و ذهنیت شهروندان کنیم.
نشانه های نمادین دارای پیچیدگی ساختاری بیشتر و لایه های متنی گسترده تری دارند. برای تفسیر این دسته از نشانه ها نیاز به آگاهی قبلی و حتی آموزش می باشد. آراستن شهر در دهه محرم با کتیبه ها، گستردن سفره نوروز در میادین، حضور حاجی فیروز در میان مردم در این دسته از نشانه ها جای می گیرند. اگر مخاطب دارای پیش زمینه قبلی نباشد قادر به ایجاد ارتباط و کشف رمز پیام نمی شود.
آئین ها به دلیل جنبه رمزی که دارند، نشانه های خود را در قالب نمادها عیان می کنند. تفکر شرقی نسبت به سایر شیوه های فکری، حرکت نمادین در ذات این تفکر است که رگه هایی از خیال و شاعرانگی را نیز در خود مستتر دارند. بنابراین فرم آراستن شهر در دهه محرم باید در قالب فرم های برانگیزاننده باشد و نه صرفاً شمایل هایی که فرا رسیدن این ایام را اعلام می کند. به معنای دقیق تر، فرم باید عزادار باشد نه شکل بیرونی.
حاجی فیروز سمبل پایان زمستان و فرارسیدن نوروز و بهار است. کاری که درباره این نمایش سنتی که چهره شهر را در این ایام به شدت تحت تأثیر قرار می دهد باید انجام شود این است که با سازماندهی گروه های نمایشی در نقاط مختلف گذرگاههای شلوغ شهر، آمدن بهار نوید داده شود
امید آن است که بتوان با حرکت آگاهانه بر اساس معیارهای علمی در فعال کردن پتانسیل ها و استفاده از سرمایه های ملی گام برداریم.
 
منابع :

1- سجودی، فرزان؛ نشانه‌شناسی کاربردی، تهران، علم، 1387، چاپ اول.

2- گیرو، پی‌یر؛ نشانه‌شناسی، محمد نبوی، تهران، آگه، 1383، چاپ دوّم،

3- بارت، رولان؛ عناصر نشانه‌شناسی، مجید محمدی، تهران، هدی، 1370، چاپ اوّل.

4- چندلر، دانیل؛ مبانی نشانه‌شناسی، پارسا، تهران، سوره مهر، 1386، چاپ اوّل.